De nationale onderzoeksinstituten van de KNAW en NWO

Wetenschap is van grote waarde voor de samenleving en blijft ons verbazen en inspireren. Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek helpt ons de wereld om ons heen beter te begrijpen en levert technologieën en inzichten op die ons voorstellingsvermogen te boven gaan. Met dit onderzoek vinden we oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen, zoals klimaatverandering, de energietransitie, sociale ongelijkheid en pandemieën. Zo draagt de wetenschap bij aan een flexibele, veerkrachtige kennismaatschappij en aan innovaties die het concurrentievermogen van Nederland en Europa vergroten – zowel nu als in de toekomst.

Oplossingen voor actuele, complexe maatschappelijke en wetenschappelijke uitdagingen vragen om expertise op het gebied van de natuurwetenschappen, technische wetenschappen, levenswetenschappen, sociale wetenschappen en geesteswetenschappen. Nederland is uitstekend gepositioneerd om een belangrijke bijdrage te leveren aan deze oplossingen. Dat is te danken aan het hoge niveau van de Nederlandse wetenschap binnen alle vakgebieden, de nauwe banden tussen Nederlandse universiteiten en kennisinstellingen en uitstekende internationale netwerken.

De unieke rol van onze 22 nationale onderzoeksinstituten

De tweeëntwintig nationale onderzoeksinstituten van de KNAW en NWO richten zich op fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en zijn samen met universiteiten en andere kennisinstellingen belangrijke partners in het brede Nederlandse onderzoekslandschap (zie figuur 1). Samen hebben ze meer dan 3000 professionals in dienst die ten behoeve van de samenleving de grenzen van onze kennis verleggen.

De Nederlandse onderzoeksgemeenschap versterken

De nationale onderzoeksinstituten versterken hun onderzoeksgemeenschappen op verschillende manieren. Ze doen dat door samen te werken met universiteiten en andere publieke of private partners. Ook bieden ze toegang tot grote en belangrijke collecties en tot nationale en internationale onderzoeksinfrastructuren en ontwikkelen ze wetenschappelijke instrumenten. Zo zijn de nationale onderzoeksinstituten perfect toegerust om een belangrijke rol te spelen in het Nederlandse ecosysteem voor wetenschap, onderzoek en innovatie voor de samenleving.

Het onderzoek dat binnen de instituten wordt gedaan loopt voorop in de wetenschappelijke ontwikkelingen binnen hun vakgebied. Daarvoor is expertise op hoog niveau nodig, langetermijnvisie, vaak kostbare onderzoeksinfrastructuur en afstemming met nationale en internationale partners. In nauwe samenwerking met de universiteiten (zie figuur 2) bevorderen de nationale onderzoeksinstituten van de KNAW en NWO de wetenschappelijke inspanningen in Nederland en nemen zij een vooraanstaande positie in binnen de wetenschap wereldwijd.

Meer dan 180 van onze onderzoekers hebben een leerstoel aan een Nederlandse universiteit en alle promovendi zijn ingeschreven bij een Nederlandse universiteit en de bijbehorende graduate school. Daaruit blijkt dat onze instituten en universiteiten niet alleen op onderzoeksgebied, maar ook in het onderwijs nauw met elkaar verbonden zijn.

Verantwoord onderzoek doen

Bij al hun activiteiten hanteren en bevorderen onze instituten hoge ethische standaarden op het gebied van academische vrijheid, academische verantwoordelijkheid en wetenschappelijke integriteit. De twee moederorganisaties (de KNAW en NWO), de tweeëntwintig instituten en hun ondersteunende centrale diensten werken nauw samen bij het ontwikkelen van onderzoeksbeleid en het afstemmen daarvan op actuele ontwikkelingen. Daaronder vallen onder meer Open Science, academische cultuur, hooglerarenbeleid, onderzoeksbeveiliging en kennisoverdracht.

Onderzoek dat de samenleving dient

De nationale onderzoeksinstituten van de KNAW en NWO leveren een bijdrage aan de samenleving via fundamenteel onderzoek, collecties en onderzoeksinfrastructuur in de geestes- en sociale wetenschappen en levens-, natuur- en technische wetenschappen. Zij genereren kennis en ontwikkelen oplossingen voor actuele én toekomstige intellectuele, technologische en maatschappelijke uitdagingen. Door actief samen te werken met universiteiten en andere kennispartners, en door expertise te delen, stimuleren de instituten innovatie. Ze leveren wetenschappelijk onderbouwde inzichten voor een brede doelgroep: van overheden en ngo’s tot bedrijven.

De afgelopen decennia hebben de instituten in elk van de wetenschappelijke domeinen bijgedragen aan belangrijke maatschappelijke of technologische inzichten en doorbraken. Voorbeelden daarvan zijn de ontwikkeling van draadloze communicatie, een betrouwbare en gebruiksvriendelijke testkit voor looddetectie, nieuwe biomarkers voor de nationale hielprik voor pasgeborenen, de ontdekking van organoïden als vervanging voor dierproeven bij geneesmiddelenonderzoek, inzichten in de maatschappelijke gevolgen van demografische ontwikkelingen, in de langetermijngevolgen van historische gebeurtenissen zoals wereldoorlogen en genocide en in de impact van koloniale en postkoloniale processen. Deze nieuwe kennis en doorbraken hebben geleid tot nieuwe bedrijven, licentieovereenkomsten, beleidsveranderingen en hebben agendabepalende processen in de hele maatschappij vorm gegeven.

Strategische missies van de KNAW en NWO-I

De KNAW  en NWO-I hebben ieder strategische lijnen opgesteld die aansluiten bij deze overkoepelende benadering. Samen met een korte beschrijving van elk van de instituten geven deze strategische lijnen een duidelijk beeld van het belang van de nationale onderzoeksinstituten voor de wetenschappelijke gemeenschap én hun bijdragen aan de samenleving.