Gilles Holst Medaille

Chemicus Andries Meijerink, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, wint de Gilles Holst Medaille 2019. Meijerink krijgt de prijs voor het modelleren, maken en karakteriseren van nieuwe lichtgevende materialen die onder andere verlichting en zonnecellen efficiënter laten werken.

Internationaal vermaard expert

Andries Meijerink, hoogleraar scheikunde van de vaste stof en verbonden aan het Debye Instituut voor Nanomaterialen van de Universiteit Utrecht, is een internationaal vermaard expert in het ontwerpen, samenstellen en doorgronden van materialen die licht uitzenden. Zijn onderzoek is essentieel voor de overgang naar een duurzame samenleving, waarin efficiënte verlichting en de omzetting van zonlicht in elektriciteit een cruciale rol spelen.

Meijerink bestudeert kristallijne vaste stoffen en nanokristallen waaraan speciale lichtgevende ionen zijn toegevoegd. Hij ontwikkelt een nieuw lichtgevend materiaal, maakt dat materiaal in het lab, analyseert het materiaal vanaf het niveau van individuele atomen tot aan de eigenschappen van het complete materiaal, en vertaalt vervolgens zijn bevindingen naar een praktische toepassing. Meijerinks werk heeft geleid tot nieuwe fundamentele inzichten in de kwantummechanische interacties tussen ionen. Hij heeft die inzichten ook gebruikt voor praktische toepassingen, bijvoorbeeld om de lichtopbrengst van rode ledlampjes te vergroten.

Over de laureaat

Andries Meijerink (1963) promoveerde in 1990 cum laude aan de Universiteit Utrecht en werkte daarna als postdoc aan de Universiteit van Wisconsin, Madison (VS). Na zijn terugkeer naar Utrecht werd hij in 1996 benoemd tot voltijds hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, waar hij van 2004 tot en met 2007 decaan van de Faculteit Scheikunde was. Sinds 2009 is hij lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Hij publiceerde meer dan 330 artikelen en is houder van tien patenten.

Gedurende zijn carrière heeft Andries Meijerink meerdere zware bestuursfuncties gecombineerd met wetenschappelijk onderzoek van hoog niveau, waarvoor hij onder andere beloond is met de Centennial Award for Luminescence and Display Materials van de Electrochemical Society, de Gouden Medaille van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging, en de Shell Incentive Award. Daarnaast is Meijerink een zeer bevlogen en geliefd docent, wat onder meer blijkt uit het feit dat hij in de afgelopen twaalf jaar al zeven keer de onderwijsprijs voor de beste eerstejaarsdocent kreeg van de Utrechtse Scheikundige Studentenvereniging Proton.

Paul Blom en Dago de Leeuw van het Max Planck Institute for Polymer Research Mainz hebben de Gilles Holst Medaille 2015 ontvangen. De prijs is aan hen toegekend voor hun onderzoek op het gebied van de moleculaire elektronica.

Dat onderzoek, op het grensvlak van natuurkunde en scheikunde, heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe materialen en de toepassing daarvan in apparaten, zoals OLED-beeldschermen.

De jury over Blom en De Leeuw

‘Het gezamenlijke onderzoek van Paul Blom en Dago de Leeuw laat prachtig zien hoe complementaire kennis op het gebied van scheikunde en natuurkunde en samenwerking tussen industrie en wetenschap kunnen leiden tot wetenschappelijke doorbraken en nieuwe toepassingen.’ De jury bestond uit KNAW-leden Andries Meijerink (voorzitter), Reinder Coehoorn en Joost Frenken en Nathalie Katsonis van De Jonge Akademie.

Over de laureaten

Paul Blom en Dago de Leeuw zijn pioniers op het gebied van de moleculaire elektronica. Hun gezamenlijke onderzoek – bij Philips Research, de Universiteit Groningen en (sinds 2012) het Max Planck Institute voor Polymer Research in Mainz – heeft geleid tot fundamenteel inzicht in organische halfgeleiders. Hun onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in een indrukwekkend aantal artikelen in toonaangevende tijdschriften en hebben meerdere octrooien opgeleverd. Het door Blom en De Leeuw verworven inzicht staat aan de basis van een breed scala van gerealiseerde en toekomstige toepassingen, zoals OLED-displays, organische zonnecellen en organische computerchips. Hun onderzoek strekt zich uit van de ontwikkeling van nieuwe materialen, tot het verwerven van inzicht in de elektronische eigenschappen van die materialen en het toepassen ervan in apparaten.

Blom en De Leeuw wonnen voor hun gezamenlijke werk tal van prijzen en werden door Thomson Reuters vermeld in de top honderd van The World’s Most Influential Scientific Minds 2014.

Dick Broer, hoogleraar Functionele Organische Materialen aan de TU Eindhoven, heeft de de Gilles Holst Medaille 2011 ontvangen voor zijn onderzoek op het gebied van vloeibaar kristallijne materialen. Zijn internationaal zeer gewaardeerde onderzoek heeft geleid tot tal van innovaties, van lcd-beeldschermen en biosensoren tot op licht reagerende materialen voor zonne energie en architectuur.

Uit het juryrapport

“Met deze prijs wordt erkenning gegeven aan de combinatie van Broers hoogstaand en internationaal zeer gewaardeerd wetenschappelijk onderzoek met een hoge mate van originaliteit en inventiviteit  […]. De grote en breed gedragen waardering voor deze excellente onderzoeker wordt onderschreven door het feit dat hij meervoudig is genomineerd voor de Gilles Holst Medaille 2011, door verschillende wetenschappers vanuit verschillende onderzoeksorganisaties.” De jury was unaniem in haar oordeel.

Over de laureaat

Professor dr. D. J. Broer (1950) is sinds 1996 verbonden aan de faculteit Scheikundige Technologie van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Van 1996 tot 2010 was hij deeltijdhoogleraar aan genoemde faculteit, een functie die hij combineerde met een loopbaan bij Philips. Van 2004 tot 2010 was hij vicepresident van Philips Research, sinds begin 2010 is hij voltijds hoogleraar aan de TU/e. Professor Broer ontving eerder onder andere de Gilles Holstprijs van Philips Research en de Pieter Jan Lemstra Invention Award van het Dutch Polmyer Institute, het technologisch topinstituut polymeren. Dick Broer is sinds 2010 lid van de KNAW.