Hoe zien leefgebieden van wadvogels er in de toekomst uit? Hoe ontwikkelen raven hun voedselvoorkeur? Dit zijn enkele onderzoeksvragen uit de laatste ronde toekenningen van de Dobberke Beurs voor onderzoekers op het gebied van diergedrag. Evy Gobbens (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) en Lysanne Snijders (Wageningen University & Research) vertellen in dit interview over de impact van hun onderzoek en wat de toekenning van de Dobberke Beurs voor hen betekent.
Ga direct naar: navigatie
Ga direct naar: inhoud
Waar doe jij onderzoek naar?
Evy: Ik onderzoek het effect van zeespiegelstijging op verschillende soorten wadvogels in de Waddenzee. Om voorspellingen te kunnen doen over hoe toekomstige leefgebieden van vogels er uit zien, moeten we eerst begrijpen hoe zij dit leefgebied nu gebruiken. We doen daarom onderzoek naar hun dieet door middel van DNA-onderzoek. Zo kunnen we uit de uitwerpselen van vogels kleine stukjes DNA halen van de prooidieren die zij hebben gegeten. Ook onderzoeken we waar deze prooidieren leven in de Waddenzee op basis van bodemonderzoek, en volgen we de vogels met kleine zendertjes om te bekijken of zij ook daadwerkelijk deze locaties selecteren. Uiteindelijk zullen we voor iedere vogelsoort hotspots identificeren: leefgebieden die voor hen het belangrijkste zijn. Aan de hand van zeespiegelstijgingsmodellen, kunnen we dan voorspellen wat er van deze gebieden over blijft in de toekomst.
Lysanne: Ik ben nieuwsgierig naar de invloed van individuele verschillen en de sociale omgeving op het gedrag van wilde dieren. Hierbij focus ik me vooral op hoe dieren hun eten vinden, omdat dit gedrag een kritieke rol speelt in de overleving. Tussen soorten zien we vaak verschillende strategieën om aan voedsel te komen. Sommige soorten gaan vooral in hun eentje op pad, terwijl andere soorten voordeel halen uit de informatie in de sociale omgeving. En ook binnen een soort kunnen individuen verschillen in welke mate ze zich door hun sociale omgeving laten beïnvloeden. Deze variatie is vaak ook mooi terug te zien in het gedrag van tuinvogels op de voedertafels. Het is bijvoorbeeld opvallend hoe sommige soorten vaak pas op komen dagen wanneer andere soorten al aanwezig zijn.
Waarom is jouw onderzoek belangrijk?
Evy: De Waddenzee is het grootste intergetijdengebied ter wereld en vormt een onmisbaar knooppunt voor miljoenen trekvogels die hier tijdens hun doorreis afhankelijk zijn van het ruime voedselaanbod. Ook zijn er enorme aantallen vogels die de hele winter door in de Waddenzee blijven. Als dit leefgebied verdwijnt, zullen zij nergens anders heen kunnen. Het is daarom belangrijk om goed de effecten van klimaatverandering te begrijpen als we willen zorgen dat deze vogels een leefgebied overhouden.
Lysanne: De beschikbaarheid van voedselbronnen voor wilde dieren is niet altijd voorspelbaar en mensen hebben tegenwoordig vaak een grote invloed. Deze invloed laat zich, bijvoorbeeld, gelden via het aanbod van eetbaar ‘afval’ (direct), maar ook via klimaatverandering (indirect). Het is belangrijk om te weten hoe wilde dieren met veranderingen in voorspelbaarheid en beschikbaarheid omgaan en hoe flexibel ze zijn in het aanpassen van hun gedrag. Een beter begrip van de (sociale) strategieën die het voedselzoekgedrag en eetpatroon van wilde dieren vormen, geeft ons ook beter inzicht in de kwetsbaarheid van deze soorten.
Wat voor mogelijkheden brengt de Dobberke Stichting voor jouw onderzoek?
Evy: Met de Dobberke Beurs kunnen we DNA-onderzoek doen op meer dan 150 vogelpoepjes. In totaal kunnen we het dieet van acht verschillende steltlopersoorten in de Waddenzee in kaart brengen, waarvan sommige soorten nog nooit eerder zijn onderzocht in de Waddenzee. Dit is hele waardevolle fundamentele kennis waar we weer verder op kunnen bouwen in de toekomst.
Lysanne: De raaf laat verschillende strategieën zien om eten te vinden. Dit is een fascinerende soort omdat ze bekend staat als erg schuw, maar tegelijkertijd zich goed aan de mens lijkt aan te passen. We zien raven bijvoorbeeld veel terug op locaties waar mensen mogelijke voedselbronnen achterlaten. Hoe vinden ze deze bronnen? Hoe overwinnen ze hun instinctieve angst voor mensen? En waarom lijken er verschillen te zijn tussen individuen? De Dobberke Stichting helpt ons om GPS-zenders aan te schaffen om jonge raven te volgen. Hiermee kunnen we achterhalen welke rol de sociale omgeving speelt in hoe en wanneer raven een bepaalde voedselvoorkeur ontwikkelen.
Toekenningen 2023
Twaalf onderzoekers op het gebied van diergedrag hebben een Dobberke Beurs toegekend gekregen voor de ondersteuning van een onderzoeksproject, een studiereis naar een buitenlandse onderzoeksgroep of de organisatie van een wetenschappelijke bijeenkomst. De onderzoekers ontvangen ieder een bedrag tussen de € 2.000 en € 6.000.
Lees meer over de Dobberke Beurs
- Aanvragen:Gaat open 1 augustus 2024
Dobberke Beurs
Onderzoekers die onderzoek doen op het gebied van diergedrag (waaronder gedragsbiologie en psychologie) kunnen een aanvraag indienen voor tegemoetkoming van onderzoekskosten, kosten van studiereizen naar het buitenland of kosten van het organiseren van wetenschappelijke bijeenkomsten of kennisverspreiding.
Bekijk fonds