Kennis & creativiteit als basis van onze samenleving.

Welkom bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen: hoeder en duider van de wetenschap in Nederland

De Akademie brengt advies uit op tal van onderwerpen die de wetenschap betreffen. De invalshoeken voor die adviesonderwerpen zijn op hoofdlijnen geschetst in <a href="publicaties/staan-op-kennis-strategische-agenda-2021-2025" title="Staan op kennis">Staan op kennis</a>, de strategische agenda van de KNAW voor 2021-2025. Bekijk ook <a href="https://d2y7tnbi225lw.cloudfront.net/2025-05/adviesfunctie-KNAW-Werkprogramma-per-juni-2025.pdf" target="_blank">het werkprogramma</a>.Voor de uitvoering van haar adviestaak heeft de KNAW <a href="/adviesraden-en-commissies">adviesraden en adviescommissies</a> ingesteld. Zij dragen adviesonderwerpen aan en spelen een rol bij de peer review – toetsing door vakgenoten – van de adviezen.

Publicaties

Vragen beantwoorden, samenvattingen maken, en zelfs verhalen en gedichten schrijven: het kunstmatig intelligente systeem ChatGPT werd een jaar geleden op grote schaal omarmd door het brede publiek. Hoe werken zulke AI-systemen eigenlijk, en wat kun je ermee? Maar ook: wat gaat er mis met deze nieuwe systemen, en wat kunnen we daaraan doen? Vier experts spraken op 30 november 2023 over de mogelijkheden en beperkingen van ChatGPT.

Vragen beantwoorden, samenvattingen maken, en zelfs verhalen en gedichten schrijven: ChatGPT werd op grote schaal omarmd door het brede publiek. Hoe werken zulke AI-systemen eigenlijk, en wat kun je ermee?

KNAW Trippenhuis - Kloveniersburgwal 29, Amsterdam

ChatGPT: een jaar na lancering    

Het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) is een instituut dat de wetenschap en de samenleving op wereldschaal dient.

Het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) is een instituut dat de wetenschap en de samenleving op wereldschaal dient. 

Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG)

DANS is het nationale expertisecentrum en repository voor onderzoeksdata. DANS ondersteunt al meer dan 20 jaar onderzoekers en instellingen bij het duurzaam en verantwoord beheren van onderzoeksdata.

DANS is het nationale expertisecentrum en repository voor onderzoeksdata. DANS ondersteunt al meer dan 20 jaar onderzoekers en instellingen bij het duurzaam en verantwoord beheren van onderzoeksdata. 

DANS

Het Westerdijk Instituut (WI-KNAW) is een expertisecentrum voor mycologie.

Het Westerdijk Instituut (WI-KNAW) is een expertisecentrum voor mycologie. 

Westerdijk Fungal Biodiversity Institute

Het NIDI doet baanbrekend wetenschappelijk onderzoek op het brede terrein van de demografie.

Het NIDI doet baanbrekend wetenschappelijk onderzoek op het brede terrein van de demografie. 

Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI)

Het NIOD, opgericht in 1945, is een nationaal en internationaal expertisecentrum voor interdisciplinair onderzoek naar de geschiedenis van wereldoorlogen, grootschalig geweld en genociden, met inbegrip van hun maatschappelijke uitwerking op langere termijn.

Het NIOD, opgericht in 1945, is een nationaal en internationaal expertisecentrum voor interdisciplinair onderzoek naar de geschiedenis van wereldoorlogen, grootschalig geweld en genociden, met inbegrip van hun maatschappelijke uitwerking op langere termijn. 

NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies 

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) verricht internationaal toonaangevend ecologisch onderzoek op het gebied van biodiversiteit, klimaat en het duurzaam gebruik van land en water.

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) verricht internationaal toonaangevend ecologisch onderzoek op het gebied van biodiversiteit, klimaat en het duurzaam gebruik van land en water. 

Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)

Het Nederlands Herseninstituut verricht fundamenteel onderzoek naar het functioneren van de hersenen. Deze kennis zal op de lange termijn leiden tot nieuwe behandelingen van hersenaandoeningen.

Het Nederlands Herseninstituut verricht fundamenteel onderzoek naar het functioneren van de hersenen. Deze kennis zal op de lange termijn leiden tot nieuwe behandelingen van hersenaandoeningen. 

Nederlands Herseninstituut

Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en met Nederland verbonden taal en cultuur in de wereld.

Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en met Nederland verbonden taal en cultuur in de wereld. 

Meertens Instituut

Het KITLV (1851) richt zich op de studie van maatschappelijke uitdagingen, met de nadruk op de koloniale geschiedenis – en de hedendaagse doorwerkingen – in het Caribisch gebied, Zuidoost-Azië en Nederland.

Het KITLV (1851) richt zich op de studie van maatschappelijke uitdagingen, met de nadruk op de koloniale geschiedenis – en de hedendaagse doorwerkingen – in het Caribisch gebied, Zuidoost-Azië en Nederland. 

Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) 

Het Huygens Instituut verricht onderzoek naar Nederlandse geschiedenis, cultuur en identiteit in internationaal perspectief.

Het Huygens Instituut verricht onderzoek naar Nederlandse geschiedenis, cultuur en identiteit in internationaal perspectief. 

Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis en cultuur

Het Hubrecht Instituut is een verbindend instituut voor nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek naar moleculaire en ontwikkelingsbiologie.

Het Hubrecht Instituut is een verbindend instituut voor nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek naar moleculaire en ontwikkelingsbiologie. 

Hubrecht Instituut voor moleculaire en ontwikkelingsbiologie

Het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS) staat voor academische vrijheid. In de vorm van fellowships biedt NIAS deze vrijheid aan aan onderzoekers van over de hele wereld.

 Het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS) staat voor academische vrijheid. In de vorm van fellowships biedt NIAS deze vrijheid aan aan onderzoekers van over de hele wereld. 


Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS)

De KNAW heeft met trots twaalf toonaangevende instituten onder haar hoede. Bij elkaar beslaan ze een brede hoeveelheid onderzoeksgebieden en herbergen ze onnoemelijk veel expertise, collecties en ontdekkingen. <a href="/over-de-instituten" title="Meer over de instituten">Meer over de instituten</a>

Instituten

De KNAW Onderwijsprijs is dé prijs voor de beste vwo-profielwerkstukken. De KNAW wil met deze prijs wetenschappelijke prestaties in het voortgezet onderwijs in het Koninkrijk der Nederlanden stimuleren en belonen.

De KNAW Onderwijsprijs is dé prijs voor de beste vwo-profielwerkstukken. De KNAW wil met deze prijs wetenschappelijke prestaties in het voortgezet onderwijs in het Koninkrijk der Nederlanden stimuleren en belonen. 

KNAW Onderwijsprijs

De KNAW fungeert als forum voor het wetenschappelijk debat en voor de uitwisseling van wetenschappelijke informatie. In dit kader organiseert de Akademie uiteenlopende bijeenkomsten, waarvan er vele vrij toegankelijk zijn voor publiek. Op de hoogte blijven van alle bijeenkomsten? <a href="https://mailchi.mp/knaw/mailings" target="_blank" title="Inschrijven KNAW-nieuwsbrieven">Schrijf u hier in voor onze agendaladder</a>.KNAW-lid? <a href="https://leden.knawgenootschap.nl/agenda+ledenomgeving+knaw/default.aspx" target="_blank">Klik hier voor een overzicht van bijeenkomsten voor leden.</a>

Bijeenkomsten

Het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, gelet op het bepaalde in het Reglement van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen besluit tot vaststelling van het Reglement Wetenschapscommissies KNAW.

Reglement wetenschapscommissies KNAW

De directe effecten van deze milieuveranderingen op de gezondheid zijn vaak wel duidelijk, maar de indirecte effecten zijn veel lastiger te onderzoeken, terwijl er waarschijnlijk veel meer mensen door getroffen gaan worden. In het rapport 'Planetary Health. An emerging field to be developed' heeft de KNAW in kaart gebracht waar de hiaten in de kennis zitten, en waar stappen te maken zijn.

De directe effecten van deze milieuveranderingen op de gezondheid zijn vaak wel duidelijk, maar de indirecte effecten zijn veel lastiger te onderzoeken, terwijl er waarschijnlijk veel meer mensen door getroffen gaan worden. In het rapport 'Planetary Health. An emerging field to be developed' heeft de KNAW in kaart gebracht waar de hiaten in de kennis zitten, en waar stappen te maken zijn.

Planetary Health. An emerging field to be developed 

International research collaboration and an open science system are important for Dutch science and society and for the economy of the Netherlands. The Academy wishes to see international mobility preserved in the academic world. The Netherlands should retain its status as an attractive place for international researchers and students. The language of instruction used in study programmes plays an important role in this context and is an issue that requires thoughtful, meaningful debate.

Nurture international research talent and pursue a well-considered language policy. International research collaboration and an open science system are important for Dutch science and society and for the economy of the Netherlands. The Academy wishes to see international mobility preserved in the academic world.

Academy Statement: Research knows no borders: Preserve the open science system

In a lab in Groningen, archaeologist Anna Moles pieces together the lives of people long gone. Moles’ research focuses on the human stories hidden in skeletal remains. Her work in osteoarcheology—a discipline that combines biology and archaeology to uncover insights about the lives and cultures of past societies—was recently recognized with the KNAW Early Career Award.

In a lab in Groningen, archaeologist Anna Moles pieces together the lives of people long gone. Moles’ research focuses on the human stories hidden in skeletal remains. Her work in osteoarcheology—a discipline that combines biology and archaeology to uncover insights about the lives and cultures of past societies—was recently recognized with the KNAW Early Career Award.

What bones teach us about the past – and ourselves

Tijdens de jaarlijkse Akademiemiddag van de KNAW op maandag 27 mei gaan diverse sprekers uit binnen- en buitenland met elkaar in gesprek over het internationale karakter van wetenschap.

Tijdens de jaarlijkse Akademiemiddag van de KNAW op maandag 27 mei gaan diverse sprekers uit binnen- en buitenland met elkaar in gesprek over het internationale karakter van wetenschap. 

Akademiemiddag 2024: Wetenschap kent geen grenzen

Naar aanleiding van een rapport van De Jonge Akademie nodigt minister Dijkgraaf universiteiten uit om hun collegejaar 'slimmer' in te richten. Voor deze pilots is 10 miljoen euro beschikbaar gesteld.

Naar aanleiding van een rapport van De Jonge Akademie nodigt minister Dijkgraaf universiteiten uit om hun collegejaar 'slimmer' in te richten. Voor deze pilots is 10 miljoen euro beschikbaar gesteld.


Nieuws van De Jonge Akademie: Universiteiten aan de slag met 'Een slimmer academisch jaar'

Onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut laten zien dat krachtige hiërarchische situaties het makkelijker maken om schadelijke acties te plegen. Dit komt doordat keuzevrijheid en empathie over meerdere individuen zijn verdeeld.

Onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut laten zien dat krachtige hiërarchische situaties het makkelijker maken om schadelijke acties te plegen. Dit komt doordat keuzevrijheid en empathie over meerdere individuen zijn verdeeld.

Nieuws uit het Herseninstituut: wat is het effect van hiërarchie op moraalgedrag?

Luis Caffarelli is a leading mathematician who conducts specialized partial differential equations that can be used to describe various phenomena, such as the flow of water or the growth of population groups. This evening, three mathematicians from Caffarelli's field inform you about the possibilities and applications of this theory and Caffarelli's contributions to it.

The mathematician Luis Caffarelli specializes in partial differential equations that can be used to describe various phenomena, such as the flow of water or the growth of population groups.

Evening of the Abel Prize 2023 - Highlighting the work of Luis Caffarelli

Wat weten we over de effecten van mondiale milieuveranderingen op de menselijke gezondheid? En wat weten we nog niet? De KNAW geeft in het adviesrapport Planetary Health. An emerging field to be developed een overzicht van de wetenschappelijke kennis op het gebied van planetary health en een agenda met nog openstaande kennisvragen. Ook doet de KNAW aanbevelingen voor een succesvolle uitvoering van deze agenda.

Wat weten we over de effecten van mondiale milieuveranderingen op de menselijke gezondheid? En wat weten we nog niet? De KNAW geeft in het adviesrapport Planetary Health. An emerging field to be developed een overzicht van de wetenschappelijke kennis op het gebied van planetary health en een agenda met nog openstaande kennisvragen. Ook doet de KNAW aanbevelingen voor een succesvolle uitvoering van deze agenda.

Joop Schaye

Blijf op de hoogte