Op 5 mei 2025 vierde Nederland tachtig jaar vrijheid. Maar wat betekent vrijheid eigenlijk? Hoe ervaren wij vrijheid in deze roerige tijden - hier in Nederland, maar ook internationaal, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten? En hoe staat het ervoor met onze academische vrijheid?
Ga direct naar: navigatie
Ga direct naar: inhoud
Maand van de Vrijheid
Van 5 mei tot en met 5 juni organiseert de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) de Maand van de Vrijheid. Een maand vol online en offline activiteiten, gesprekken en ontmoetingen over vrijheid. Laat je verrassen door een veelheid aan inzichten uit verschillende wetenschappelijke disciplines. Sluit aan bij bijeenkomsten in het historische Trippenhuis en volg onze activiteiten op LinkedIn en Instagram.
Akademiemiddag 2025
Datum: donderdag 5 juni 2025
Tijd: 15:30 - 17:00 uur
Locatie: Kloveniersburgwal 29 , Amsterdam
Toegang: gratis
De KNAW viert op donderdag 5 juni haar jaarlijkse Akademiemiddag. Dit jaar gaan we in op het thema ‘wetenschap in roerige tijden’. Wetenschap is onmisbaar in deze tijden, maar die wetenschap staat ook onder spanning. Hoe duiden we deze tijd en hoe ziet het pad naar de toekomst eruit?
KNAW-president Marileen Dogterom zal het in haar jaarrede hebben over de cruciale rol van wetenschap in een tijd van geopolitieke en technologische veranderingen en maatschappelijke uitdagingen. Een panel van deskundigen bespreekt de staat van academische vrijheid en welke ontwikkelingen deze vrijheid op de proef stellen. De middag eindigt feestelijk met de uitreiking van de Akademiepenning aan Philomena Essed voor haar baanbrekende onderzoek naar racisme.
Land of the Free
Datum: maandag 26 mei 2025
Tijd: 19.00 tot 21.00 uur
Locatie: Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
Toegang: gratis
‘Land of the free, home of the brave.’ De slotregels van het Amerikaanse volkslied zijn een nationale leus geworden—aangehaald door presidenten, burgers, critici én bewonderaars. Maar wat betekent vrijheid eigenlijk in de Amerikaanse context, zowel historisch als in het heden? En wie mag zich er daadwerkelijk op beroepen?
In zijn State of the Union-toespraak van 1941 benoemde Franklin D. Roosevelt de "Four Freedoms": vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst, vrijwaring van gebrek en vrijwaring van angst. Tijdens de bijeenkomst gaan vier sprekers in op de historische wortels en de actuele betekenis van deze idealen. Elke vrijheid roept urgente vragen op over rechtvaardigheid, verbondenheid, macht en kwetsbaarheid.
Terugkijken: Is Nederland bestand tegen de Amerikaanse ontmanteling van de wetenschap?
KNAW x De Balie
Datum: dinsdag 20 mei 2025
Tijd: 20.00 tot 22.00 uur
Locatie: Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
Toegang: €9 - €25,50
De KNAW organiseert samen met De Balie een debatavond over de bedreiging van de academische vrijheid en hoe die in de VS onder steeds meer druk komt te staan. Met onder anderen André Nollkaemper en Marion Koopmans.
Terugkijken
Spinoza en Thorbecke: wat is vrijheid?
Deze lezing wordt georganiseerd in samenwerking met de Amsterdamse Spinoza Kring
Datum: vrijdag 16 mei 2025
Tijd: 19.00 tot 20.00 uur
Locatie: Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
Toegang: gratis
Vrijheid betekent niet voor iedereen hetzelfde. Is vrijheid het recht om te zijn wie je bent? Is het een ideologie, waarin je alles mag doen wat je wil? Of is het een voorwaarde voor een gezonde democratie?
In Nederland was politicus Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) aanhanger van Spinoza. Wat sprak hem zo aan in zijn gedachtegoed? Emeritus hoogleraar Nederlandse geschiedenis Remieg Aerts, tevens biograaf van Thorbecke, gaat in deze lezing in op het vrijheidsdenken van Thorbecke en hoe zijn denken tot op de dag van vandaag doorwerkt in het Nederlandse liberalisme.
Lezing 80 jaar NIOD
Datum: woensdag 7 mei 2025
Op 7 mei bestond het NIOD tachtig jaar. Ter gelegenheid van dat jubileum en in het kader van de Maand van de Vrijheid bezochten 170 geïnteresseerden deze ochtend, met lezingen en toespraken van onder meer Martijn Eickhoff, Hinke Piersma, Wouter Veraart, Nanci Adler, Lorena De Vita en Anne van Mourik. De bijeenkomst werd geopend door burgemeester Femke Halsema.
Vrijheidsmaaltijd in het Trippenhuis
Datum: maandag 5 mei 2025
Tijdens de vrijheidsmaaltijd openden we onze deuren voor iedereen, met speciale aandacht voor onze buurtgenoten rondom de Amsterdamse Nieuwmarkt. Onder het genot van een lunch gingen we met drie speciale gasten in gesprek over vrijheid, de Tweede Wereldoorlog en de rol van wetenschap in onze samenleving.