Publieke monumenten kunnen sterke emoties oproepen. De laatste jaren veranderen onze opvattingen erover radicaal, onder invloed van bewegingen als Black Lives Matter, door sociale bewustwording en de groei van historisch besef. Soms worden de helden van vroeger van hun sokkels getrokken maar het verwijderen van beelden wist de geschiedenis niet uit. Een commissie van de KNAW heeft geadviseerd hoe we met het omstreden erfgoed om moeten gaan, en hoe we het debat er over het beste kunnen voeren.
Ga direct naar: navigatie
Ga direct naar: inhoud
Download het adviesrapport
Samenvatting met aanbevelingen
Handreiking en overzicht onderzochte monumenten
In het nieuws
- Zeehelden of toch een plantje. De Gooi- en Eemlander, 8 februari 2024 (bron: ©Mediahuis, https://www.gooieneemlander.nl/cnt/dmf20240207_73295713)
- 'Doe je niks, dan blijft dat standbeeld triomf uitstralen', Maria Grever in het Noordhollands Dagblad (4 februari 2024) over de discussie rondom standbeeld J.P. Coen in Hoorn ©Mediahuis
- 'Gemeenten te vaak overvallen door beeldenstorm' (NOS)
- Publieke monumenten: dilemma’s voor gemeenten (VNG Magazine)
Het rapport gaat over monumenten in de openbare ruimte die raken aan het koloniaal verleden en slavernij (zoals J.P. Coen in Hoorn en Peerke Donders in Tilburg), en aan oorlogen en genocide (zoals het Holocaust Namenmonument in Amsterdam en het tijdelijk Srebrenicamonument in Den Haag). Controverses over de monumenten ontstaan uit onbegrip over de geschiedenis en beeldtaal, over locatie, eigenaarschap en over procedures rond besluitvorming.
Handreiking en opties voor omgang met omstreden monumenten
Onderzochte monumenten in Nederland
Downloads — Download het volledige overzicht
- Nieuwsbericht
Meer kennis nodig over omstreden monumenten
Gemeentes hebben onvoldoende zicht op monumenten en standbeelden in de openbare ruimte in hun regio en hun historische kennis schiet te kort. Daardoor reageren ze ad hoc op discussies die heftiger zijn geworden. Ook op nationaal niveau is de registratie van publiek cultureel erfgoed niet op orde.
Bekijk nieuwsbericht
- 7 maart 2023Op standbeelden als dat van J.P. Coen klonk van meet af aan kritiek. Wat te doen nu die weer aanzwelt?
- Volkskrantartikel met daarin een interview met commissievoorzitter Maria Grever. "Sommigen zijn gehecht aan wat het representeert, terwijl anderen daar juist verontwaardigd over zijn."
Achtergrond
Werkconferentie Omstreden monumenten
![]()
WebinarWankele sokkels - Presentatie KNAW-rapport over omstreden monumenten
Wat betekenen omstreden monumenten in de openbare ruimte? Op welke manier kan daarover een zinvol gesprek gevoerd worden met beleidsmakers, nabestaanden van slachtoffers, vertegenwoordigers van etnische en religieuze gemeenschappen, omwonenden?
Bekijk bijeenkomst
